इंडस्ट्री 4.0 हि संकल्पना नेमकी काय आहे. याचा आपल्या जीवनावर कसा परिणाम होणार आहे? याचा वेगवेगळ्या वयोगटावर कसा परिणाम होणार आहे? याबद्दल विस्तृत विवेचन डॉ.भूषण केळकर यांनी केलं.
औद्योगिक क्रांती ४ ची आव्हानं दूरगामी तसेच मूलगामी आहेत. मानवी जीवनाची सर्व क्षेत्रे यांनी व्यापून जाणार आहेत. सुरवातीला त्यांनी औद्योगिक क्रांतीचा इतिहास सांगितला. वाफेचे इंजिन, यंत्रमाग पासून इंडस्ट्री १ ची सुरवात झाली. पुढे विद्युतऊर्जा असेम्ब्लीलाईनच्या रुपाने इंडस्ट्री २ मध्ये रुपांतर झाले. सर्व ऑटोमेशन संगणकीकरणाने इंडस्ट्री ३ विकसित झाली आणि आता २०११ पासून इंटरनेट, नेटवर्क, सायबरच्या माध्यमाने इंडस्ट्री ४ सुरु झाली. पहिले दोन टप्पे पार करायला शंभर वर्ष लागली. इंडस्ट्री ३ ते इंडस्ट्री ४ मध्ये रुपांतर होण्यास ४० वर्षे लागली. प्रगतीचा वेग प्रचंड वाढला आहे. इंडस्ट्री ४ ला दहावर्षे होत असताना इंडस्ट्री ५ आकार घेत आहे.
इंडस्ट्री ४ मध्ये रोबोट्स, क्लाऊड कॉम्पुटिंग, बिग डेटा, इंटरनेट ऑफ थिंग्स, थ्रीडी प्रिंटिंग, कृत्रिम बुद्धिमत्ता इत्यादि एकूण ९ घटक आहेत. प्रत्येक तंत्रज्ञानात सर्वच्या सर्व घटक असतील असं नाही. यातील काही घटकांचा उपयोग असेल.
इंडस्ट्री ४ मुळे काही नोकऱ्या जाणार आहेत हे खरं असलं तरी नवीन नोक-याही निर्माण होणार आहेत. ज्यांचं कौशल्य आज उपलब्ध नाही. अशी कौशल्य विकसित करायला हवीत.
भारतासारख्या तरुण देशाने या गोष्टी कडे लक्ष देऊन अशी नवनवीन कौशल्ये आत्मसात करायला हवीत. इंडस्ट्री ४ साठी खालील कौशल्ये आपण शिकलो नाही तर नोकरी, व्यवसाय, आणि व्यक्तीगत जीवनात कुचकामी ठरु. जटिल समस्या सोडवण्याचं कौशल्य (complex problem solving) लोक, टीम व्यवस्थापन (People Management), सर्जनशीलता (creativity), संवाद कुशलता (communication), इतरांशी समन्वय (coordinating with others), भावनिक बुद्धिमत्ता (Emotional intelligence), सेवाभिमुखता (service orientation) इत्यादी.
वेगाने होणा-या बदलासाठी आपण तयार असायला पाहिजे. आपण एकसुरी, पुन्हा पुन्हा तेच काम इत्यादी क्षेत्रातून बाहेर पडायला हवे. डेटा अनालिसिस, वर्गीकरण अशा क्षेत्राकडे वळले पाहिजे. एकपेक्षा अधिक शाखेत प्राविण्य किंवा पदवी, डेटा विश्लेषण कौशल्य, सर्जनशीलता, संवादकौश्यल्य, सर्वागीण विकास , रचनात्मक विचार, कुठल्याही प्रकारचं प्रोग्रामिंग, फ्रेंच, जर्मन सारखी दुसरी भाषा, काम करता करता शिकणं, जनरल नॉलेज वाढवणे, सामाजिक भान जपणे, आणि स्वतःला नीट ओळखणे इत्यादी गोष्टी शिकायला हव्यात. त्यासाठी कोर्सेस करायला हवेत.
सुरवातीला किशोर वझे यांनी प्रास्ताविक व पाहुण्यांची ओळख करून दिली, तर विलास नाईक यांनी सूत्रसंचालन केले आणि हिमांशु पाटील यांनी तंत्रज्ञान व कोऑर्डिनेशनची भुमिका पार पाडली.
शेवटी प्रश्नोत्तरात श्रोत्यांनी नेमके प्रश्न विचारले. सरांनी उदाहरणासहित समर्पक उत्तरे देऊन सर्वांचे समाधान केले. अथर्व नाईक यांच्या क्वांटम कॉम्पुटिंग व न्यूरालिंक या आधुनिक तंत्रज्ञानाबद्दल प्रश्नाचे डॉ. केळकर यांनी कौतुक केलं.
सरांनी तरुणांना दोन गोष्टी आवर्जून करायचा संदेश दिला.
१) करिअर क्लॉक हे फ्री अँप आहे, ते डाउनलोड करा. याचा करिअर बिल्डिंग साठी उपयोग होईल. ही करिअर प्रोसेशनिंग सिस्टिम (CPS ) आहे. तुमच्याविषयी माहिती सांगा. तुम्हाला नोकरीत का घ्यावं? तुमचं प्राविण्य कशात आहे, तुमचे वीकनेस काय आहेत. इत्यादी प्रश्नासाठी तयारी करण्यास मदत करेल.
resume बनवण्यासाठी मदतगार ठरेल.
सर्वांगीण वाढ आणि अर्थपूर्ण करिअर घडवण्यासाठी मदत करेल.
इतरांच्या तुलनेत आपण कुठे आहोत हेही दाखवेल.
स्व: विषयी जागृती निर्माण करणारं अँप. आपलं करिअर विकसित करा.
२) करिअर विकासासाठी व करिअर प्लॅनिंगसाठी नुफ्लेक्स टॅलेंट सोलुशनचे @neuflex.talent हे इंस्टाग्रामचे a/c follow करण्याचा सल्ला दिला.